در قلب‌شناسی و پزشکی داخلی، اصطلاح ناشتا در دو زمینه رایج است:
ناشتایی برای تست قند خون یا گلوکز
معمولاً ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از تست (برای جلوگیری از افزایش گلوکز ناشی از غذا).
ناشتایی برای تست لیپید (چربی‌های خون)
مشابه تست گلوکز، معمولاً ۹ تا ۱۲ ساعت.
ناشتایی در این دو زمینه به منظور جلوگیری از اختلال در نتیجه آزمایش (مثلاً افزایش تری‌گلیسرید یا قند ناشتا) ضروری است. بیماران قلبی که داروهایی مثل استاتین یا داروهای ضد دیابت مصرف می‌کنند، باید به این نکات توجه ویژه داشته باشند.
اگر به دنبال دکتر قلب در شیراز هستی بیا ما در نوبت.نت بهترین متخصصین با دانش را قرار داده ایم با یک کلیک ساده میتوانید در بین متخصصین ما نوبت خود را دریافت کنید،راستی نوبت دهی دکتر قلب در یاسوج هم در وبسایت فعال است با رزرو نوبت فعال.
این بخش بر مبنای دو جنبه بررسی می‌شود:
قند خون: قهوه سیاه تقریباً بدون کالری است و تأثیر چشمگیری بر قند خون سریع ندارد. اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کافئین می‌تواند ترشح انسولین را تحریک کرده و در برخی افراد موجب افزایش اندک گلوکز پلاسما شود.
چربی‌ها (لیپیدها): کافئین میزان تری‌گلیسرید پلاسما را اندکی افزایش می‌دهد، اما نه به اندازه‌ای که اختلال قابل توجهی در نتایج تست ایجاد کند، مخصوصاً اگر سم‌خوری نباشد (یعنی قهوه سیاه بدون شکر یا خامه).
تأثیر بر فشارخون و قلب: کافئین می‌تواند فشارخون را به شکل گذرا افزایش دهد. برای بیماران مبتلا به پرفشاری مزمن یا ناپایداری ریتم قلب، مصرف قهوه قبل از ویزیت ممکن است نتیجه را تحت تأثیر قرار دهد.
تداخل با داروها: برای مثال، کافئین ممکن است سرعت متابولیسم برخی داروهای ضد آریتمی یا بلده‌ی چربی را تغییر دهد، اگرچه تأثیر عمده نداشته است.
عده‌ای از مطالعات کلینیکی و آکادمیک، تأثیر قهوه بر نتایج آزمایشگاهی را بررسی کرده‌اند:
1.مطالعات درباره گلوکز ناشتا
پژوهشی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که مصرف قهوه سیاه تا نیم ساعت قبل از خون‌گیری، به‌طور متوسط ۵–۱۰ درصد افزایش گلوکز را در برخی افراد مستعد باعث شد.
در یک بررسی دیگر، قهوه‌ی بدون کافئین (دکاف) افزایش قند مشابهی نداشت که نشان می‌دهد عامل اصلی کافئین است.
۳.مطالعات درباره چربی‌های خون
داده‌ها نشان می‌دهند که تأثیر قهوه روی تری‌گلیسرید و LDL بیشتر در مقایسه با HDL محدود است و حدود ۵–۷٪ افزایش را نشان می‌دهد. این مقدار ممکن است در برخی نتایج کلی مؤثر باشد، اما در اکثریت موارد، خارج از حیطه‌ی خطای آزمایش است.
3.تفاوت بین قهوه‌ی صنعتی و فیلتر
قهوه‌هایی که روغن‌های قهوه (cafestol و kahweol) را حذف نمی‌کنند (مثل قهوه فرنچ‌پرس و اسپرسو) ممکن است تأثیر قابل توجه‌تری بر چربی خون داشته باشند؛
در حالی که قهوه فیلترشده (مثلاً قطره‌ای/فیلترر) دارای مقادیر کمتری از این روغن‌هاست.
برای خواندن نکات علمی و تخصصی راجب دکتر قلب به وبسایتwebmdمراجعه کنید.
در این بخش پاسخ به نیازهای بالینی و توصیه‌های افراد متخصص قلب:
قبل از آزمایش قند خون ناشتا
قبل از آزمایش چربی‌های خون
در مورد بیماران پرفشار یا ریتم نابسامان
در مورد بیماران مصرف‌کننده دارو
نکات علمی تر را راجب قلب در وبسایتclevelandclinicدریافت کنید.
| وضعیت بررسی | نوع قهوه مورد اشاره | تأثیر بر گلوکز ناشتا | تأثیر بر چربی خون | نکات مهم بالینی |
|---|---|---|---|---|
| گلوکز ناشتا | قهوه سیاه بدون افزودنی | +5–10٪ (اگر نزدیک زمان نمونه) | بی‌تأثیر | اگر بالاتر از ۳۰ دقیقه قبل باشد، معمولاً بی‌اثر |
| چربی خون | قهوه فیلترشده | ناچیز (در محدوده خطای آزمایش) | ناچیز | مناسب‌تر برای واقعی‌سازی نتایج |
| چربی خون | قهوه فرنچ‌پرس / اسپرسو | ناچیز تا اندکی بیشتر | کمی افزایش – قابل توجه در روغن‌ها | اگر نتایج حساس باشد، بهتر از قبل آزمایش صرف‌نظر شود |
| بیماران قلبی (فشار/آریتمی) | قهوه پرکافئین | فشارخون ↑ لحظه‌ای | بی‌تأثیر بر آزمایش، اما فشار ↑ | پیشنهاد: مصرف فاصله‌دار از زمان چک فشار |
| بیماران دارویی | هر نوع قهوه | ممکن است متابولیسم دارو را تغییر دهد | – | توصیه: بررسی اثر با پزشک معالج |
۱. برای تست‌های گلوکز و لیپید
۲. برای کنترل فشارخون و ریتم قلب
۳. در بیماران زیر دارو
۴. توصیه‌های عملی
نوبت دهی پزشکان شیراز در وبسایت نوبت.نت با بهترین متخصصین فعال می باشد.
۱. آیا قهوه سیاه قبل از آزمون گلوکز ناشتا مجاز است؟
بله، ولی اگر کمتر از ۳۰ دقیقه تا نمونه‌گیری باقی مانده است، احتمال جزئی افزایش گلوکز وجود دارد؛ لذا بهتر است مصرف را چند ساعت قبل متوقف کنند.
۲. قهوه با شیر یا شکر چه تأثیری دارد؟
حتماً ناشتا محسوب نمی‌شود؛ شیر و شکر باعث افزایش قند و چربی خون می‌شوند و باید پیش از آزمون خودداری شود.
۳. آیا قهوه بدون کافئین هم تأثیر دارد؟
دکاف تقریباً تأثیر بر گلوکز یا لیپید ندارد و در بیشتر موارد گزینه‌ی مناسبی برای مصرف قبل از تست است.
۴. برای بیمار قلبی که فشارخون بالا دارد، چه توصیه‌ای دارید؟
پیشنهاد می‌شود مصرف قهوه در روز آزمایش فشارخون کاهش یابد و یا فاصله زمانی چند ساعته رعایت شود تا مانع نتایج اشتباه شود.
۵. آیا قهوه فرنچ‌پرس یا اسپرسو باید حذف شود؟
به‌دلیل وجود cafestol و kahweol، احتمال افزایش لیپید وجود دارد. در صورت انجام تست حساس، بهتر است حذف شود.
۶. آیا مصرف کافئین روی داروهای قلبی تأثیر دارد؟
اثر مستقیم معمولاً کم است، اما برای داروهایی مثل برخی آریتمی‌سازها یا ضد فشار که شامل CYP450 می‌شوند، بررسی با پزشک توصیه می‌شود.
۷. آیا مصرف مداوم قهوه موجب خطای نتیجه می‌شود؟
در صورتی که تست‌ها در فاصله‌ی چند ساعته از مصرف باشد، احتمال اندکی خطا وجود دارد ولی اگر فاصله رعایت شود، تأثیر آن قابل چشم‌پوشی است.
جمع‌بندی
قهوه سیاه بدون افزودنی در بیشتر موارد برای آزمایش ناشتا مشکل‌ساز نیست، بویژه اگر فاصله زمانی رعایت شود.
قهوه‌های غنی‌تر ممکن است بر چربی خون تأثیر جزئی داشته باشند، اما نه به اندازه‌ای که مانع شوند.
برای متخصصان قلب، توجه به تأثیر کافئین روی فشار و تعامل دارویی ضروری است.
در مواقع مشخص (آزمایش حساس یا بیماران خاص)، حذف چند ساعته‌ی مصرف قهوه هوشمندانه است.
