سرفه خشک یکی از شایع‌ترین علائم تنفسی است که می‌تواند باعث ناراحتی، خستگی، و کاهش کیفیت زندگی شود. بسیاری از بیماران برای تشخیص دقیق و درمان به دکتر ریه مراجعه می‌کنند. در ادامه، ضمن بررسی علمی علل سرفه خشک، راهکارهای تشخیصی و درمانی را نیز مرور می‌کنیم.
سرفه خشک نوعی سرفه بدون تولید خلط است. بر خلاف سرفه تر، در این نوع هیچ خلط یا مخاط قابل‌لمس یا قابل‌تخلیه تولید نمی‌شود و اغلب با حس خارش یا گلوخ‌خشک همراه است.
در صورت نیاز به دکتر ریه شیراز و همچنین دکتر ریه در یاسوج به لینک درج شده مراجعه کنید.
۱. عفونت‌های ویروسی
رایج‌ترین علل هستند.
شامل سرماخوردگی و آنفولانزا.
معمولاً ۵–۱۴ روز طول می‌کشد، با غیاب خلط.
۲. آلرژی‌ها
واکنش به گرده‌گیاهان، گردوغبار، حیوانات.
همراه با خارش گلو، آب‌ریزش بینی.
۳. آسم (Asthma)
حملات تنفسی همراه با حالت تنگی نفس.
سرفه خشک اغلب در شب یا صبح زود شدت می‌گیرد.
۴. ریفلاکس اسید معده (GERD)
اسید معده باعث تحریک گلو می‌شود.
سرفه خشک، احساس سوزش در قفسه سینه یا گلو.
۵. مصرف بعضی داروها
به‌ویژه «مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین» (ACE inhibitors).
۶. قرارگیری در معرض محیط آلوده
دود سیگار، آلودگی هوا، مواد شیمیایی.
۷. بیماری‌ّهای ریه جدی
فیبروز ریه، ذات‌الریه‌های ویروسی یا قارچی، سل، و نارسایی احتقانی قلب.
درمان و مدیریت
۱. درمان محافظه‌کارانه
۲. دارودرمانی
۳. درمان علت‌محور
۴. مراقبت طولانی‌مدت
برای مشورت با دکتر داخلی در یاسوج و همچنین دکتر داخلی در شیراز به لینک درج شده مراجعه کنید.
|
علت |
نشانه‌های همراه |
تشخیص |
درمان یا مداخله |
|
عفونت ویروسی |
تب خفیف، گلودرد، بدن‌درد |
معاینه، تاریخچه پزشکی |
استراحت، مایعات، داروهای ضدویروس |
|
آلرژی |
آب‌ریزش بینی، خارش گلو |
تست پوست، IgE، تست تنفسی |
آنتی‌هیستامین، اجتناب از آلرژن‌ها |
|
آسم |
خس‌خس تنفسی، تنگی نفس، سرفه شبانه |
اسپیرومتری، پیک‌فلوکومتر |
استروئید استنشاقی، برونکودیلاتورها |
|
ریفلاکس اسید معده |
سوزش معده، برگشت ترشحات به گلو |
pH یا مانومتری، آندوسکوپی |
PPI، رژیم غذایی، سبک زندگی |
|
دارو (ACE inhibitors) |
شروع سرفه چند هفته پس از مصرف دارو |
تاریخچه دارویی، قطع دارو |
تغییر دارو به ARB |
|
آلودگی محیطی |
تیرگی چشم، سرفه با قرارگیری در محیط |
تاریخچه قرارگیری، αί آلرژی |
حذف آلاینده، فیلتر هوا |
|
بیماری ریه جدی |
تنگی نفس، درد قفسه سینه، خستگی |
تصویر، اسپیرومتری، آزمایش |
تخصصی: آنتی‌بیوتیک، ضدقارچ، پیگیری |
اصلاح سبک زندگی و پیشگیریبرای دریافت نکات علمی و تخصصی تر راجب دکتر ریه به وبسایتmy.clevelandclinicمراجعه کنید.
۱. آیا سرفه خشک همیشه به دارو نیاز دارد؟
خیر. در موارد خفیف ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی، درمان علامتی (مایعات، استراحت) کفایت می‌کند. اما اگر بیش از چند هفته ادامه داشت یا همراه با علائم دیگر بود، مراجعه به دکتر ریه ضروری است.
۲. چگونه تفاوت بین آلرژی و عفونت ویروسی را بفهمیم؟
در آلرژی معمولاً تب وجود ندارد و علائمی مانند خارش، آب‌ریزش بینی یا اشک چشم هستند. در عفونت ویروسی، معمولا تب، بدن درد و گلودرد وجود دارد.
۳. داروی خانگی مؤثر برای سرفه خشک چیست؟
– عسل و لیمو در آب گرم
– دمنوش زنجبیل یا آویشن
– استنشاق بخور
– خوردن سوپ مرغ
۴. چه مدت طول می‌کشد تا درمان شود؟
بسته به علت:
– ویروسی: ۷–۱۴ روز
– آسم یا آلرژی: در صورت درمان قطعی، علائم به سرعت کاهش می‌یابد
– ریفلاکس: چند هفته تا چند ماه با تغییر سبک زندگی و دارو
۵. آیا واکسن آنفولانزا از سرفه خشک جلوگیری می‌کند؟
واکسیناسیون احتمال ابتلا به آنفولانزا را کاهش می‌دهد و در نتیجه می‌تواند از سرفه‌های شدید ناشی از آن جلوگیری کند.
۶. آیا سرفه خشک ممکن است نشانه‌ی بیماری خطرناک باشد؟
بله، در صورت وجود علائمی مانند خلط خونی، تب بالا، درد قفسه سینه، تنگی نفس و کاهش وزن سریع، احتمال وجود بیماری‌هایی نظیر سرطان ریه، فیبروز، سل یا نارسایی قلب مطرح می‌شود—در این موارد مراجعه فوری به دکتر ریه ضروری است.
در این مطلب از وب سایت نوبت.نت به نوبت دهی پزشکان یاسوج در این رابطه پرداختیم و مطالب کلیدی را بیان کردیم.
سخن پایانی
سرفه خشک یک علامت رایج اما گاهی هشداردهنده است. تشخیص دقیق از طریق دکتر ریه، با استفاده از آزمایشات و سنجش علائم، مسیر درمان را مشخص می‌کند. مراقبت شخصی، اصلاح سبک زندگی، و پیگیری درمان باعث بازگشت کیفیت زندگی می‌شود.
اگر سرفه خشک طولانی یا همراه علائم نگران‌کننده‌ای هست، بدون تأخیر به متخصص ریه مراجعه کنید.
